District Grootloge van Merkmeesters voor Nederland
In 1958 verleende het Grootoosten toestemming tot oprichting van een Loge van ‘Merkmeesters’ onder het gezag van de ‘Grand Lodge of Mark Master Masons of England & Wales, etc.’.
In 1972 was het aantal Loges zodanig uitgebreid dat zij zich verenigden tot een ‘District Grootloge’ onder de Engelse Grootmacht. Alleen meestervrijmetselaars kunnen tot deze Graad toetreden.
De graad van Merkmeesters is een belangrijke zijgraad, die slechts kan worden verleend aan Meesters. In de Angelsaksische landen is deze graad zeer ruim verspreid, in de irreguliere obediënties is de Mark volslagen onbekend. Hij is gebouwd op een passage uit de bijbel (Psalm 118, vers 22): ‘De steen die de bouwlieden verworpen hadden, is tot een hoofd des hoeks geworden’ (‘Lapis reprobatus capit anguli’). Deze graad vertoont opvallende sporen van de ambachtelijke vrijmetselarij. Hij steunt op het gebruik der bouwlieden, die hun stenen merkten. Het betrof loutere fabrieksmerken, waaraan de speculatieve vrijmetselaars later een esoterische betekenis hebben gegeven. De graad van Merkmeester is omstreeks 1770 ontstaan. De Merkloges worden nu beheerd door de ‘Grand Lodge of Mark Master Masons of England and Wales and districts and lodges overseas’. In de Verenigde Staten is het een onderdeel van de zogenaamde York Rite Masonry.
De Merkvrijmetselarij heeft zich vooral goed kunnen ontplooien omdat een Broeder van méér dan een loge lid kan zijn en hierin een functie kan vervullen; bij het stichten van nieuwe loges behoeft men dus niet te bedanken voor de loge waarvan men reeds lid is.
In Nederland wordt het lidmaatschap van de Merk-vrijmetselarij niet als voorwaarde gesteld voor opneming in de Orde van Vrijmetselaren van het Heilig Koninklijk Gewelf onder het Groot-Kapittel der Nederlanden. Het kan een visiteur in het buitenland overigens wel overkomen dat hij, ondanks zijn lidmaatschap van het H:: K:: G:: toch niet aanwezig mag zijn bij bepaalde ceremoniën die in een Royal Arch Kapittel worden uitgevoerd – tenzij hij inderdaad Merkmeester is. Dit betreft dan de aan de eigenlijke verheffing tot Ridder van het H::K::G:: voorafgaande ceremoniën van het ‘gaan door de sluiers’.
In de loges van de Merk-vrijmetselarij onder de District Grootloge de Nederlanden kunnen Meester-Vrijmetselaars worden opgenomen op voordracht van twee leden van de betreffende loge, en na ballotage.
Elk lid kiest bij zijn bevordering (zijn opname als Merkmeester) een eigen merkteken, een soort herkenningsteken dat tevens als handtekening kan worden aangewend.
Het rituaal wijst erop dat ieder mens zijn eigen merk drukt op zijn daden en daarvoor verantwoordelijk is, in het vertrouwen tenslotte op zijn levenswerk een goedkeurend merk te mogen verwachten.
Een geheel van de Merk-graad gescheiden wijze is de Royal Ark Mariner (R.A.M.)-graad, die ook is geplaatst onder het gezag van de Grand Lodge of Mark Master Masons. Loges van deze graad kunnen worden verbonden aan bestaande Merkmeesters-loges. Tot de Royal Ark Mariner-graad kunnen uitsluitend Merkmeesters toetreden.
De toegevoegde ritualen bestaan onder meer uit het rituaal voor de installatie van een voorzitter van een Merk-Loge en het rituaal voor de installatie van een commandeur van een R.A.M.-Loge.
In 2019 bestond de Nederlandse District Grootloge uit 22 Merkmeester-loges. Zestien daarvan zijn ook R.A.M.-Loges:
Deze grootloge heeft zo'n 800 leden, de loges komen 3 tot 4 keer per jaar bijeen.
Wetboek van de District Grootloge van
Merkmeesters in Nederland
Op onze download York Rite Library
is een groot aantal rituaalteksten opgenomen.