Oranjeorden
Militant anti-katholicisme is de oorsprong van een van de
oudste broederschappen in de engels-sprekende landen.
Na een veldslag tussen protestanten en rooms-katholieken in
1795 in het Ierse Armagh, een groep pratestanten organiseerde zich in de Loyal
Orange Lodge, om zo hun steun aan de Britse troon en hun afkeer van het
katholicisme te uiten. De Oranjemannen hebben hun orde genoemd naar Willem III,
Prins van Oranje, die 105 jaar eerder protestantse legers naar een overwinning
had geleid tegen de katholieke James II in de slag om de Boyne.
De Oranjeloges groeiden snel en hadden een paar jaar na hun
oprichting al zo’n 200.000 nieuwe leden ingewijd. In 1828-1829 ontstonden er
zeer bloedige gevechten tussen de Oranjeorde en katholieken. Dit had tot gevolg
dat de orde in 1836 in Ierland werd ontbonden. Een aantal jaren later ontsonden
ze toch weer.
Inmiddels waren ze ook naar Engeland, Schotland en het
Amerikaanse continent verspreid. Aan het eind van de negentiende eeuw ontstonden
ook afdelingen in Australië en Nieuw-Zeeland. Er zou tot in de jaren zeventig
ook een orde in Nederland actief geweest zijn, maar hier is geen spoor meer van
te vinden.
In de loop van de jaren is er een groot aantal scheuringen
ontstaan met als gevolg dat er nu verschillende groepen met de term ‘oranje’
in de naam actief zijn. Buiten Noord-Ierland is het aantal leden van vele
tienduizenden teruggelopen tot maximaal enkele duizenden.
De orde is alleen toegankelijk voor mannen die belijdend
protestant zijn. Bij de inwijding moeten de leden beloven geen katholiek te zijn
en dit nooit te zijn geweest, niet met een katholieke getrouwd te zijn en dit
nooit te zullen doen en hun kinderen nimmer naar een katholieke school of andere
instelling te sturen.
In Noord-Ierland zijn de verschillende oranje-orden
tegenwoordig nog actief. De meeste publiciteit weten ze te halen met hun
jaarlijkse ‘oranje-marsen’, ter herdenking van de overwinningen op
katholieken in vervlogen tijden.
Er zijn veel overeenkomsten tussen de oranje-orden en
vrijmetselarij. Zowel in het Verenigd Koninkrijk als in de VS zijn veel leden
van deze orden ook vrijmetselaar. Ook uit de inwijdingsritualen en de ceremoniële
kleding van oranjemannen komen maçonnieke invloeden naar voren.
Vanuit de oranje-orden is de Royal Black Association of the Knights of Malta
ontstaan, de moederorganisatie van de Ancient and Illustrious Order Knights of
Malta.
Orange
Degree
Blue Degree
Royal
Arch Purple Degree
Royal Scarlet Order